Van 1 tot 25 september hebben mijn dochter Marijke en ik weer een expositie in Fotogalerie Lichtzone in Groningen gehad.

Net als de vorige keer hebben we de foto's door elkaar gehangen om ze zo goed mogelijk in harmonie te brengen. We vinden allebei dat dat weer uitstekend gelukt is. In de galerij staan de foto's in de volgorde waarin ze ook in de zaal gehangen hebben. Ze zijn genummerd zoals ze op het zaalblad genummerd waren.

Hieronder kun je lezen hoe de foto's gemaakt zijn

Marijke:

Bij alle processen wordt gebruik gemaakt van lichtgevoelig papier, dat normaal gebruikt wordt om zwart-wit afdrukken in de donkere kamer te maken. Onder invloed van zonlicht krijgt dat papier kleur. Het formaat van het gebruikte papier is maar klein. De resultaten van elk proces zijn gescand en op de computer nabewerkt. Door ze daarna te printen op groot formaat worden de effecten van alle bewerkingen goed zichtbaar.

 chemielumen prints:

Een cameraloze techniek waarbij lichtgevoelig papier is blootgesteld aan zeewater, zeeschuim, zeewier en zonlicht. Het zeeschuim en wier maken een contactafdruk op het papier, en het zeewater en zonlicht hebben een chemisch effect. Hierdoor ontstaan er organisch abstracte vormen en door de chemische reacties krijgt zwart wit papier op wonderlijke wijze kleur.

De term chemielumen is een samenstelling van de woorden chemiegram (chemische reacties gebruiken om tot een beeld te komen op lichtgevoelig materiaal) en lumenprint (zonlicht/UV-licht gebruiken om op zwart wit papier gekleurde beelden te maken).

lumenprints:

Een andere cameraloze techniek; voor deze foto’s is lichtgevoelig papier in een ruimtelijke origami vorm gevouwen, en zijn er bloemen op deze vorm gelegd bij wijze van negatief en dit geheel is belicht in zonlicht. De bloemen hebben een contactprint gemaakt op het papier dat onder invloed van zonlicht kleur heeft gekregen.

solarigraphy:

In een pinhole camera, een donker gemaakt blikje met een opening zo groot als een speldenprikje, is lichtgevoelig papier geplaatst. Voor alle prints behalve nr. 24 (Zuidwolde 003) is het papier gemanipuleerd door het in ruimtelijke origami vormen te vouwen en/of door er in te snijden.  Deze camera's hebben maanden lang op dezelfde plek gestaan om een foto te nemen. De gekleurde strepen die in sommige foto’s te zien zijn, geven de baan van de zon in de hemel weer gedurende de maanden dat de camera een foto heeft gemaakt. In de etalage staan een aantal van dit soort pinhole camera's die tijdens deze expositie een foto maken. Door de lange belichtingstijd wordt alleen de stilstaande omgeving (hopelijk) herkenbaar afgebeeld.

Nico:

De serie Senzora bestaat uit ‘gewone’ digitale opnamen die gemaakt zijn in een leeg staande zeep- en sodafabriek. Ze zijn niet gemanipuleerd, behalve Senzora 4 die dubbel belicht is.

 Polaroid 55

De nrs. 25, 26 en 27 zijn scans van de negatieven van Polaroid 55 grootbeeld zwart-wit direct-klaar film. Die films zijn al een jaar of 60 over de houdbaarheidsdatum. De originele chemie werkt daarom niet meer. De films zijn (over)belicht als 5 ASA en ontwikkeld door tussen het negatief en de foto met een injectiespuit ontwikkelaar te spuiten. Na 15 minuten ontwikkelen op vrij hoge temperatuur krijg je (soms) een beeld dat herkenbaar is, maar wel altijd met vlekken door schimmel of ongelijke ontwikkeling. Scannen als kleurnegatief levert de sepiakleuren op. Nabewerking op de computer zorgt voor voldoende contrast.

 Fuji FP100C

Dit is een ‘ouderwetse’ kleuren direct-klaar film waarbij je de foto en de achterkant van de foto na het ontwikkelen uit elkaar trekt. Die achterkant is in feite het negatief. Als je dat negatief schoonmaakt en de zwarte laklaag op de achterkant verwijdert hou je een ‘echt’ doorzichtig negatief over dat gescand en geprint kan worden. De nrs. 31,33,35 en 37 zijn zo gemaakt.

 Net na het uit elkaar trekken van een FP100C film is het negatief, de achterkant dus, nog nat van de chemicaliën. Die natte laag kun je op fotoprintpapier persen. Dan krijg je behalve de gewone foto die je na het uit elkaar trekken al had een tweede afdruk. Die tweede afdruk is onscherper en is valer dan de gewone foto. Door zo’n afdruk als negatief te scannen zijn de nrs. 13, 28 en 30 gemaakt. Dat levert de bijzondere kleuren op. Nr. 40, het portret van Marijke, is een gewone scan waarbij de werkelijke kleuren behouden blijven.

 Polaroid 600

Nr. 14 en nr. 20 zijn resp. de achter- en de voorkant van Polaroid 600 films. Dat is de modernere direct-klaar film die als één foto uit de voorkant van de camera komt geschoven en zich voor je ogen ontwikkelt. Zo’n foto bestaat ook weer uit twee lagen die je van elkaar kunt halen. Bij nr.20 is de voorkant van de foto in warm water gespoeld totdat de beeldlaag loskwam en vervormd kon worden. Nr.14 is een scan van de achterkant, waar een negatiefbeeld op staat. Dat is veel vager en zachter dan de negatieven van een FP100C of een Polaroid 55.